"این خامنه ای" دیگر "آن" خامنه ای نیست! درود فراوان به علی مطهری.

Blind Man's Bluff

1- اگر بزرگترین سهم عملی میراث انقلاب اسلامی به آیت الله خمینی منتسب است و درست است. این هم درست است که بزرگترین حصۀ میراث نظری انقلاب اسلامی در حوزۀ تحریک و پیروز به دکتر شریعتی و در حوزۀ ابقاء و اثبات و تشکیل حکومت به استاد شهید علامه مطهری ارتباط بی چون و چرا دارد. تا جائیکه نه تنها در سی و چهار سال گذشته همۀ آرا و نظرات ایدئولوژیک اعمال شده از سوی حکومت به نوشته ها و آرای مرتضی مطهری رفرنس داده شده است بلکه در حال حاضر هم هیچ متن و نوشته ای فربه تر از هر آنچه مطهری نوشته است در دست روحانیان تنبل و فرصت طلب و بدون "کوشش برای تولید متون جدید در حوزۀ نظری" نیست. بنابر این بسیار زیاد مهم بوده و است که این میراث نظری مرتضی مطهری در مورد اسلام انقلابی و مدعی حکومت در دست چه گروهی و با چه نحوۀ تفکری در گذشته قرار داشته یا در آینده قرار بگیرد.

2- تا جایی که من می دانم مرتضی مطهری دو پسر نامدار دارد بنام های علی و محمد. علی فرزند بزرگتر مکلاست و محمد فرزند کوچکتر معمم. طرفه اینکه این دو و برخلاف طبیعت ظاهری شان از جنبۀ فکری به دو اردوگاه (جناح) متخالف جمهوری اسلامی تعلق پیدا کردند. علی مکلا به اردوگاه اصولگرایان رفت و محمد معمم به اردوگاه اصلاح طلبان پیوست. اما میراث نظری انقلاب (آرای مطهری) هر چند در محتوا با نظرات اصلاح طلبان قرابت بیشتری داشت و حس می کردم که کل خانوادۀ مرحوم مطهری هم گرایش متعادل و اصلاح طلبانه دارند اما فرزند ارشد (علی مطهری) به اردوگاه اصولگرایان متعلق شد، به دلایل زیاد و از جمله دو دلیل عمده: اول اینکه بافت سنتی و مذهبی خانوادۀ مطهری فرزند پسر ارشد را میراث دار پدر می شناختند و قبول می کردند و تبعیت می نمودند. دوم به این دلیل که علی مطهری خودش را از حوزۀ عملی جامعه دور کرد و فقط در حوزۀ انتزاعی و فکری پدرش به رتق و فتق جمع آوری و انتشار گفته ها و نوشته های او پرداخت. و در نتیجه محمد مطهری هم مهجور ماند و نخواست به احترام برادر بزرگتر وارد فضای مجادله های فکری با اصولگرایان شود.

3- تا اینکه خوشبختانه و بهر انگیزه ای هم علی مطهری وارد سیاست عملی شد و بعنوان نمایندۀ مجلس انتخاب گردید. در اینجا بود که مطهری با کوهی از مشکلات و موانع پلشت پشت سیاست ایران مثل باندبازی و دزدی و فساد و ثروت اندوزی و دروغگویی و هزاران مفسدۀ سیاسی و اخلاقی مواجه شد. او اما گام بگام شروع کرد بر علت یابی و جلو و جلوتر آمد تا رسید بجایی که "رأس کل خطیئه" را در رهبری جامعه و مشخصاً آیت الله خامنه ای و استراتژی او یافت. و خوشبختانه در هر مرحله ای که رسید و علتی را کشف کرد شفاف و آزاده و گاهی حتی تند و بی محابا موضع گیری کرد و انگشت خودش را بسمت گناهکار گرفت. نتیجۀ همۀ این فعل و انفعالات در تحول فکری مطهری پسر این شد و است که خواه ناخواه میراث نظری جمهوری اسلامی را از اردوگاه اصولگرایان منفک کرد زیرا که مؤمنان به جمهوری اسلامی علی مطهری را میراث دار افکار پدرش می دانستند و با تغییر جبهۀ او این حق را نه می توانند و نه می خواهند که از او سلب کنند.

4- این مقدمۀ طولانی را از این جهت گفتم که بگویم علی مطهری قبل از اینکه یک شخصیت حقیقی یا حقوقی مستقل باشد یک میراث فکری مهم است که جابجایی اش بسیاری از نیروهای فکری و هوادار جمهوری اسلامی خامنه ای را دگرگون می کند. و این مهم تر از حتی موضع گیری های مقطعی سیاسی اینروزهای اوست. مثلاً بعنوان یک گزارۀ مهم به یکی از اظهار نظرهای بسیار بنیادین و راهگشای او - توجه لازم را برنیانگیخت - اشاره بکنم. علی مطهری در چند نوبت از مصاحبه و اظهار نظرهای قبلی اش وقتی با کلمۀ برانداز و براندازان مواجه شده است گفته است که از نظر او بغیر از مجاهدین خلق و انجمن پادشاهی هیچ نیروی مخالف دیگری برانداز نیست. او حتی تجزیه طلبان را از نظر بی مقدار بودن و سلطنت طلبانی مثل رضاپهلوی را از حیث شیوه های مبارزاتی  مسالمت آمیز و بدون خشونت جزو براندازان جمهوری اسلامی برسمیت نشناخته است و نمی داند. و این موضوع خیلی زیاد مهم است که هرچقدر واگرایی در داخل نیروهای تندرو خامنه ای در بالا و پایین مهم باشد - که است - بهمان اندازه هم همگرایی نیروهای اصلاح طلب اپوزیسیون رنگارنگ مهم است. و ما خوشبختانه اینک می بینیم که این مهم اتفاق افتاده و در حال پیشروی بسمت همگرایی بیشتر است. زیرا طبق مشاهدات میدانی خودم اینک دیگر بغیر از چند فسیل مطبوعاتی و سیاسی اینجا و آنجا و البته سایت خودنویس نیک آهنگ کوثر دیگر آدم قابل شمارشی در اپوزیسیون نداریم که بر طبل نفرت و انشقاق بکوبند و خواهان سرنگونی های بهر طریق شوند. که البته نتیجۀ بدیهی اش تثبیت وضع موجود خواهد بود و محتمل است که این باقیمانده های سوپر دموکرات - در عمل آنارشیست های فاشیست مثل نیک آهنگ - مأمور پیدا و پنهان خامنه ای هم باشند.

5- اما موضع گیری همزمان و رویاروی علی مطهری با شوهر خواهرش علی لاریجانی در مورد حرف های دیروز خامنه ای بسیار عالی بود. اولاً بخاطر سرعت موضع گیری که خواب هواداران رذل خامنه ای در جبهۀ پایداری را آشفته کرد و هم خود خامنه ای که گمان نکند با بستن دست و دهان مجلس و مخالفان احمدی نژاد توانسته به او چک سفید ادامۀ تخریب هایش را بدهد. مطهری شفاف و بدون مجامله گفته است که اگر کسی باید کوتاه بیاید این احمدی نژاد است و نه مخالفان او و تهدید کرده است که هر عمل بعدی احمدی نژاد در خودسری را با عمل متقابل پاسخ خواهد داد. 

6- بنظر کوته بین چنین می نماید که حتی اگر این جنگ بین الیگارشی روحانی را زرگری ندانیم و به آن اصالت بدهیم؛ در نهایت - حد اکثر و در خوشیینانه ترین حالت - چیزی از این بازی نصیب ملت نخواهد شد و فقیهی خواهد رفت و فقیهی دیگر جایگزین خواهد شد. زیرا علی مطهری نه مخالف حکومت دینی است و نه مخالف ولایت فقیه و نه حتی مخالف رهبری خامنه ای. او فقط می خواهد که خامنه ای یا هر ولی فقیه دیگری در چهارچوب اختیارات مطلق قانونی و فراقانونی اش حرکت کند و مسئولیت تصمیمات و رهبریش را بعهده بگیرد. لذا همۀ اینان مصداق ضرب المثل بی ادب تعویض خر و پالان هستند. اما اگر کمی دوراندیش و ژرف بین باشیم می توانیم لایه های زیرین تغییرات بنیادین را مشاهده کنیم در همین حرکات بظاهر ناچیز و جنگ زرگری که نهایت آن این پیام است که : "ابتدا و قبل از هرچیز اعم از بر اندازی یا هواداری جمهوری اسلامی ما نیاز داریم که بدانیم با چه چیز موافقت می کنیم یا چه چیزی را می خواهیم براندازی کنیم". عمل مطهری در شفاف سازی تقدم اسلامی ولایت فقیه بعنوان شخصیت حقوقی بر شخصیت حقیقی ولی فقیه حاکم (در اینجا خامنه ای) از این جهت اوج اصلاح طلبی پراگماتیک و اولین مرتبۀ در تاریخ جمهوری اسلامی است با این شفافیت مثال زدنی. بعبارت دیگر هنگامی که همۀ آدم ها در جایگاه تعریف شدۀ خود و لخت و بی حجاب به صحنه بیایند است که تازه می فهمیم چه را یا که را چقدر باید اصلاح یا تعویض کنیم. و عمل مطهری این نتیجه را ببار خواهد آورد در آینده. بتعبیر روشن تر این جمهوری اسلامی و بعد از این تلاطمات سه سال اخیر دیگر امکان ندارد - در حد محال - که مجدداً برگردد بمناسبات قبل از 88 و بدبختی ادامه یابد. زیرا که نه این جمهوری اسلامی آن جمهوری اسلامی است و مهمتر اینکه نه این خامنه ای آن خامنه ای! با درود و سلام به علی مطهری. یا...هو

بعد از تحریر: این نوشته را جواب خواننده و خوانندگانی هم بدانید و بدانند که مرتب از من سؤالات "چه تضمینی است که آمدن هاشمی یا مطهری یا هر معتدل ایدئولوژیک بعدی به نتیجۀ بهبود اوضاع هم بیانجامد" می پرسند. و من نه علاقه و نه وقت پاسخ گویی به همۀ کامنت ها و در خواست ها را دارم در توضیح واضحاتی که مکرر در وبلاگم نوشته ام از ابتدا! فقط تأکید می کنم که ماهیت جمهوری اسلامی بعلاوۀ افکار همۀ الیگارشی - بغیر از خامنه ای و پایداری ها - دچار تغییرات مثبت و بسیار شگرفی شده است که لاجرم بازسازی بنای بلاتکلیف قبلی بر روی این فونداسیون دگرگون شده را محال قطعی معرفی می کند.