نیامدن هاشمی رفسنجانی در سال 92 همانقدر اشتباه است که آمدنش در سال 84 بود!

1-همانطور که می دانید نوع نگاهم به وقایع سیاسی ایران خیلی زیاد به طرز نگاه دکتر صادق زیبا کلام نزدیک است. اما در یک مورد خاص هیچگاه منطق او را نپسندیدم و با او هم نظر نشدم. وآن زمانی بود که در انتخابات سال 84 زیبا کلام بجد از آمدن هاشمی برای نامزدی دفاع و تشویق می کرد ولی من معتقد بودم که هاشمی اگر به گفته و قول خودش مبنی بر "اگر کسی مناسب نیامد خودم خواهم آمد" وفادار می ماند نباید خودش را کاندیدای انتخابات ریاست جمهوری 84 می کرد. زیرا باور داشتم که بعد از اعلان نامزدی محمد باقر قالی باف نظر هاشمی تأمین شده بود و او باید بجای نامزدی خودش از قالی باف حمایت می کرد. منطقم هم پشتوانه داشت به این ترتیب که قالی باف هم یک نیروی فراجناحی بود و هم جوان و مدیر اجرایی موفق و تثبیت شده. در حقیقت معتقد بودم که قالی باف نسخۀ جوانتر خود هاشمی رفسنجانی می توانست باشد.

2- اما هاشمی آمد و هم خودش باخت و هم قالی باف نتوانست از سد مرحلۀ اول عبور کند بدلیل نداشتن تجربه و رسانه و حمایت سازمان یافته در برابر چرخش خامنه ای به سمت احمدی نژاد؛ و شد آنچه نباید می شد و جمهوری اسلامی مخرب ترین دورۀ حکومت نیم بندش را تجربه کرد در 8 سال گذشته. اینک اما شرایطی نسبتاً مشابه پیش آمده است و طرفه اینکه هاشمی مجدداً همان تاکتیک سال 84 را در پیش گرفته و صحبت از "اگر غیر از من کسی نبود خواهم آمد" می کند. و بدیهی است که بازهم مثل سال 84 تا آخرین روزهای ثبت نام رسمی کاندیداها طول خواهد کشید که مشخص شود آیا هاشمی خواهد آمد یا نه!

3- اما من هرچقدر مخالف سرسخت نامزدی هاشمی در سال 84 بودم بیشتر از آن موافق متعصب و سرسخت نامزدی هاشمی در انتخابات 92 هستم. زیرا تحقیقاً معتقدم که اگر جمهوری خامنه ای در این چند ماه باقی مانده یکباره نپکد و احمدی نژاد هم بتواند تا آخر دوره اش ادامه بدهد و مهمتر از آن حاضر بشود انتخابات را برگزار بکند؛ آمدن هاشمی یک ضرورت است و نه یک انتخاب. و بغیر از شخص هاشمی هیچ شخصیت دومی قادر نیست کارکرد مورد نیاز در ایران امروز را عملیاتی نسبی بکند:

الف- مشکلات ایران ناشی از استراتژی آیت الله خامنه ایست و بغیر از هاشمی هیچ شخصیت دیگری در جمهوری اسلامی وزن و اعتبار سیاسی تعدیل این استراتژی را ندارد.

ب- اصلاح طلبان با تنها نامزدهای معیار (خاتمی و موسوی و کروبی و تا حدودی نوری) مجوز به صحنه بازگشتن را پیدا نخواهند کرد. موسوی و کروبی که حاشا و کلا. خاتمی و نوری با احتمال خیلی زیاد. اما اگر هم خاتمی بعنوان شاخص رهبری اصلاح طلبان اجازۀ بازی بیابد و خودش هم ایثار کند نامزد بشود و حتی با رأی بالا  پیروز هم بشود قادر به کمترین کار مفید در زمینۀ استراتژیک نخواهد بود. زیرا او نه وزن سابقه ای و روحانی هاشمی - هموزن و سنگینتر از خامنه ای - را دارد و نه سیاستمدار برجسته و مبتکر و جسوری است. آمدن او جز افزایش کشمکش های جناحی و حیرانی و بلاتکلیفی و تنش های بیهوده با خامنه ای و یاران رادیکالش حاصلی نخواهد داشت.

پ- جناح راست سنتی بطور مطلق از شخصیت تهی است و تنها قالی باف سال 84 هم بدلیل پیوستن رسمی به زیر پرچم خامنه ای و ائتلاف "آدم خراب کن" با ولایتی و حداد عادل مهره ای سوخته شده و قادر به اولاً کسب آرای طبقۀ مدرن نیست و ثانیاً کارآمدی مستقل قبلی را نخواهد داشت. ضمن اینکه جناح راست چنان اتمیزه و شقه شقه شده و هر آدم بی سر و پایی هم خودش را در هیبت نامزد معرفی خواهند کرد که نیامده شکست را پذیرفته باشند. تازه مصیبت زمانی است که کسی از اینها رییس جمهور هم بشود در زیر بیرق دشمن دشمن خامنه ای.

ت- جناح دولت و احمدی نژاد اما با همۀ اهن وتلپی که راه انداخته اند بدون دستور خامنه ای برای مهندسی آرا وضعی بهتر از جناح راست سنتی نخواهند داشت و اینکه می گویند مشایی رأی بالایی دارد جز افسانه ای بدون مبنا و سست چیز دیگری نیست. زیرا اولاً کاریزمای پوپولیستی از شخص پیامبر (در اینجا احمدی نژاد) به دیگری (در اینجا مشایی) قابل انتقال نیست و ثانیاً مشایی اگر شهرت مثبت ضد خامنه ای هم دارد در بین مدرن های سطحی؛ شهرت منفی یارجانی احمدی نژاد بودن را بیشتر دارد. و بطور قطع طبقۀ متوسط شهری و تحصیلکرده های ایران کمترین اقبالی به او نخواهند داشت.

ث- در چنین شرایطی اگر هاشمی نیاید صحنۀ انتخابات تبدیل خواهد شد به آمدن ده ها نامزد بی عرضه و هم سطح و بی بنیه؛ و آرای کم ملت هم فال فال شده و محتمل 15 درصد آرای سازماندهی شدۀ حزب اللهی های بسیج و غیره  - هواداران همیشگی و سازمانی خامنه ای - خواهند توانست کسانی از جبهۀ بسیار خطرناک پایداری را با نمایندۀ احمدی نژاد بدور دوم بفرستند و با احتمال بالا پیروز نهایی کنند. کسانی مثل حسن روحانی و از این قبیل هم اصولاً در جایگاهی نیستند که نه گروهی را به اجماع برسانند و بدتر از آن گروهی را به پای صندوق رأی بکشانند. چون کسی که سابقه اش معلوم است و امروز هم می گوید "با هاشمی مشورت می کنم و تابع مقام معظم رهبری هستم" معلوم است که چه کارنامه ای خواهد داشت.

ج- دلایل بازهم زیاد است که ادامه نمی دهم تا بگویم: اما اگر هاشمی شخصاً نامزد شود بلافاصله صحنه کاملاً تغییر خواهد کرد و هرچه آدم در پیتی است دستش را جا خواهد رفت و محتمل سه نامزد اصلی باقی خواهند ماند که عبارت باشند از هاشمی و نامزد خامنه ای از سوی جبهۀ پایداری و نامزد دولت و احمدی نژاد. البته خودم حدس می زنم که در چنین حالتی خامنه ای و جبهۀ پایداری مجبور خواهند شد به دولت بپیوندند و از نامزد مرضی الطرفین هر دو حمایت کنند در مقابله با هاشمی. اما این مقابله قطعاً جواب نخواهد داد و محتمل هاشمی با رأی شکننده ای در دور اول پیروز خواهد شد - بهترین وضعیت برای آیندۀ ایران - و یا با آرای اکثریت نسبی در دور دوم هاشمی رییس جمهور خواهد شد و با احتیاط بیشتری به اصلاح امور خواهد پرداخت. پیش شرط مهم را هم این می دانم که هاشمی باید از تذبذب و ببینیم چه می شود و تواضع محافظه کارانه کمی دور شود و همانطور که در مورد ماندنش در صحنه صریح و قاطع است هنگام پاسخ به سؤالات؛ در مورد آمدنش و وعدۀ قطعی اصلاح امور هم چنین کند تا روشنفکران و جامعۀ دانشگاهی فرصت تبیین و تبلیغ اولاً و سم زدایی از برخی طبقات اجتماعی فرودست در مورد او - باقی مانده از تخریب چپ و سواری گرفتن راست از آن - ثانیاً را داشته باشند تا روز موعود. یا...هو