سونامی حذف هاشمی پشت خیمۀ خامنه ای: اخطار در غرب و امریکا؛ شوک در شرق و روسیه!

The Colossus

1- از واکنش های جهانی نسبت به رد صلاحیت هاشمی رفسنجانی موضوع داغ مربوط به واکنش غرب و امریکاست که به چندین زبان و مقام تأکید کرده اند که انتخابات ایران را مشروع نمی دانند و برسمیت نخواهند شناخت. بنظر من اما واکنش غرب دشمن (بخوان دژمن) نه تازه است و نه غیر منتظره است و نه برخلاف خواست و ارادۀ خامنه ای. زیرا که معلوم بود امریکا و غرب از هر نقطه ضعفی در انتخابات پیش روی ایران استفاده خواهند کرد برای زیر سؤال بردن بازهم بیشتر جمهوری اسلامی خامنه ای. لذا خبری که نظر مرا جلب کرد مربوط بود به واکنش روسها که خبرگزاری ها (اینجا) آن را با "شوک در روسیه" مخابره کرده اند، و در متن خبر از قول مقامات روس آورده اند که با اینکه انتخابات ایران موضوعی داخلی است اما ما از شنیدن رد صلاحیت هاشمی رفسنجانی شوکه هستیم و بزودی همایشی از نخبگان تشکیل خواهیم داد برای بررسی این اتفاق نامنتظر" و این موضوع بسیار مهم است:

الف- کاربرد واژۀ "شوک" در ادبیات دیپلماتیک بار روانی بسیار سنگین و اخطار گونه دارد و هر زمان بکار برود نشان دهندۀ آن است که طرف شوکه شده مطلقاً منتظر چنین اتفاقی نبوده و لازم است بلافاصله چنین موردی را بررسی و نسبت به عمق و گسترۀ آن  سیاست های "قبل از شوک" را مورد بازبینی و تجدید نظر قرار بدهند.

ب- مورد دوم و مهم در موضع گیری روسیه این است که آنان خود وارث یک رژیم انقلابی توتالیتر هستند و می دانند که شکاف در هیئت حاکمۀ رژیم هایی مشابه و تا این حد پررنگ و رسمی نشانه های قطعی فروپاشی از درون دارد و نمی توان به چنین رژیمی اعتماد کرد. زیرا روسها تجربه کرده اند که در هنگام فروپاشی حکومت های انقلابی و توتالیتر افکار عمومی آن کشورها در میان مدت ضدیت تمامی خواهند داشت با کشورها و ملت هایی که معتقد باشند در هنگام گرفتاری در دست دیکتاتوری، آن کشور ها به دیکتاتور یاری رسانده و از کشورشان سوء استفاده کرده اند. مثل همۀ کشورهای بلوک شرق که بمحض فروپاشی؛ اولین کشوری را که طلاق دادند روسیه بود و همه جذب غرب شدند. لذا روسها آیندۀ ایران را در ضدیت میان مدت با خود می فهمند و حاضر نیستند به استقبال چنین انگی بروند که منافع شان را تهدید بکند آن هم در کشور مهم و دیوار بدیواری چون ایران.

پ- مورد سوم اما بر می گردد به روابط روس ها با غرب. روسیه تا کنون حاضر شده با همۀ گله ها و دندان قروچه رفتن های غرب نسبت به نزدیکی اش با ایران روابط خودش با جمهوری اسلامی را در حد ولرم حفظ کند و به خرده فرمایش های غرب اعتنایی در حد سردی روابط با ایران اهمیت زیادی ندهد. هر چند در حساسترین موضوع اختلاف ایران و غرب (پروندۀ هسته ای) چنان کج دار و مریز رفتار کرده که اگر بنفع غرب هم نبوده حداقل بضرر غرب هم نباشد بویژه با عدم راه اندازی نیروگاه بوشهر؛ اما همین رفتار کج دار و مریز هم فقط برای ثبات نسبی حاکمیت در ایران بوده است؛ و اگر حس کند - کرده است - که حاکمیت در ایران دچار گسست شده همان رفتار دوستانۀ نصفه نیمه را هم با احتیاط بازنگری خواهد کرد.

5- مورد دیگر مربوط است به مسئلۀ سوریه. درست است که در موضوع سوریه روسها و ایران ظاهراً در یک جبهه و در مخالفت با نقشۀ غرب قرار دارند و هستند؛ اما روسها اصلاً دلخوش ندارند که در همین نفع مشترک هم آیت الله خامنه ای و ایران نقش پررنگ و اول را ایفا کنند و نقش روسیه را به بازیگر فرعی و درجه دوم فروبکاهند که اخیراً چنین علایمی پررنگ تر شده است. لذا روس ها فرصت را غنیمت خواهند شمرد و با استفاده از ضعف به ظهور رسیدۀ حاکمیت در ایران حداکثر  زیرکی را بکنند و نقش درجه اول خود در سوریه را با غرب به مصالحه بگذارند.

6- اگر این را هم در نظر داشته باشیم که معمار رابطۀ ایران و روسیه هم هاشمی رفسنجانی بوده و آنان شناخت دقیقی از توان و سیاستمداری او دارند، و می دانند که جمهوری اسلامی بدون هاشمی در پیش یا پس پرده رژیمی قابل محاسبه و معتبر نخواهد بود؛ پی می بریم که چرا به این سرعت و با واژۀ "شوک" وارد ارزیابی جدید اوضاع ایران شده اند. ضمن اینکه آنان خیلی نگران از دست رفتن منافع خود در ایران هم نیستند. زیرا اولاً ایران کسی را ندارد بغیر از آن ها و رفقای چینی شان و هرگونه تغییر در ایران نیز بزودی نمی تواند در میان مدت منافع انان را تهدید کند. زیرا تحلیل درستی دارند که میانۀ ایران و غرب چنان خصمانه و جنگی است که ایران حتی اگر هم همین فردا تصمیم به رفع این رابطۀ خصمانه بکند سال ها زمان می برد که از وضعیت آرایش جنگی به مرحلۀ دشمنی و از آنجا به مرحلۀ روابط پرتنش و در مرحلۀ سوم به روابط سرد و در آخرین مرحله به رابطۀ دوستی از راه دور - نه حتی گرم - ختم بشود. لذا کم شدن تنش ها در بین ایران و غرب - حداقل - در میان مدت بنفع روسیه هم است. به این دلیل بدیهی هم که خود روسها به رابطۀ گرم با غرب محتاجند و در موضع ابرقدرتی اتحاد شوروی نیستند که بخواهند با غرب در بیفتند.

7- و نهایتاً به موضع چین هم اشاره بکنم که آنان نیز قطعاً از حذف هاشمی پالس های خطر خواهند گرفت - گرفته اند - و با همۀ چرب و شیرینی که بازار ایران برایشان به ارمغان آورده با احتیاط بیشتری رفتار خواهند کرد. زیرا خود آنان هم نوعی دیگر از فروپاشی توتالیتاریسم چینی را تجربه کرده اند در هنگام مرگ مائو و ظهور دن شیائو پینگ کبیر؛ و برگزیدن پیشرفت و اقتصاد آزاد. و اتفاقاً آنان نیز هم از خود هاشمی حاطرات خوش بسیاری دارند و هم با پسرش محسن در متروی تهران همکاری های سودآور و خوبی. و طرفه اینکه عقیده دارم که آنان نیز چون خود من خامنه ای را در لباس مائو و ویرانگر اما هاشمی را در نقش دن شیائو پینگ و نجات دهنده می شناسند و می دانند که نزدیکی بیش از حد به مائوی ایرانی - اینک تنها مانده - آخر عاقبت خوبی ببار نخواهد آورد. و البته کشورهای عرب منطقه را هم فراموش نکنیم. راستش خودم هم نتایجی به این سرعت و وسعت را انتظار نداشتم از حماقت خامنه ای و جنتی. یا...هو

جدیدترین مطبی سیاست داخلی: "سعید جلیلی را برای باختن آورده اند".