از تلویزیون "من و تو" نازنین تا پژوهش مبارک و جدید امریکا در مورد خسارت های برنامۀ هسته ای!

The Nut Gatherers

1- خوب می دانید که شاکلۀ فکری من در جستجوی راه حل برای نجات ایران مطلقاً معطوف به اثر گذاری بر حوزۀ اجتماعی است و معتقدم که بدلیل انقلابی و نامتعارف بودن حکومت تهران هر گونه تلاش برای حل مشکل از منظر سیاست صرف محکوم به شکست است. زیرا چنین نگاه و تلاشی را "نگاه کلاسیک بر حکومت غیر کلاسیک" می دانم. و اتفاقاً سخت معتقدم که علت عدم موفقیت روشنفکران و اپوزیسیون سیاسی در سی سال گذشته نیز بد فهمیدن صورت مسئلۀ معضل جمهوری اسلامی است. بعبارت دیگر رهبران فکری و مدعیان آزادی ایران در سی سال گذشته عمده تلاش خودشان را معطوف به حوزۀ سادۀ "سیاست محض" کرده و از امر پیچیدۀ اجتماعی و مدنی غفلت کرده اند. شرح ماجرا طویل و فربه است و بارها در نوشته هایم به آن اشاره کرده و شرح داده ام. و اینک می خواهم امیدواری های جدید را بگویم.

2- خوشبختانه در 5 سال گذشته ابتدا با راه اندازی تلویزیون فارسی بی بی سی از سوی بریتانیا؛ و در سه سال پیش با راه اندازی تلویزیون "من و تو" این مسیر اشتباه سی ساله شروع به تصحیح شدن کرده و این دو تلویزیون - بویژه تلویزیون من و تو - توانسته اند تأثیرات بنیادین و خوبی در توده های مردم ایران بگذارند و آنان را متوجه بخش مهمی از هر آنچه در حکومت اسلامی از دست داده اند بنمایند. که در اینجا باید از سیاست گزاران و پشتیبانی کنندگان مالی و برنامه سازان ایندو - بویژه من و تو -  تشکر کرد و دست مریزاد گفت به آنان. چه شاهد بودیم که در تمام سی سال قبل از این استفادۀ اپوزیسیون از این همه امکانات رسانه و مدیای بوجود امده بعد از انقلاب ایران منحصر بود به مقداری فحش و فضیحت سیاسی و نشان دادن سکس های مهوع آبگوشتی و حداکثر بحث های پیچیده و فلسفی مخصوص الیت؛ که نه تنها در جلب و جذب توده های مردم توفیق نداشت بلکه حتی بخش متجددتر جامعۀ ایران را نیز فراری می داد.

3- اینک خبر رسیده است که این نگاه درست به حوزۀ سیاست رسمی غرب - مشخصاً امریکا - نیز تسری یافته و دو مؤسسۀ امریکایی گزارش پژوهشی تنظیم کرده اند و ضمن برآورد تخمینی خسارت های برنامۀ هسته ای ایران به اقتصاد و زیست مردم؛ از دولت امریکا هم خواسته اند که بجای زبان تهدید و منفی از تبلیغات مثبت و آگاهی بخش استفاده کند. این گزارش - بدون ورود به مسایل و موارد تکنیکی و کند و کاو در آمار و ارقام آن - بسیار زیاد رویکرد مثبتی است؛ و بنظرم می رسد که اگر مورد استفادۀ سیاستمداران غربی قرار بگیرد خواهد توانست توده های ایرانی را به هرآنچه بر سر کشورشان و زندگی خودشان آمده و می آید آگاه کرده و افکار عمومی ایرانیان را از "غیرت مقابله با غرب" به منطق هزینه - فایده زندگی بهتر تغییر دهد.

4- بنظرم مسئله بسادگی این بود و است که تغییرات بوجود آمده در حوزۀ اطلاع رسانی و ارتباطات و رسانه و مدیا در سی سال گذشته چنان سریع و انقلابی و مشکل فهم اتفاق افتاد که نسل دفتر دستک و تلفن هندلی نسل ما - اغلب سیاستمداران دنیا هم - از آن جا ماندیم و جاماندند. و بطور طبیعی چون قادر به فهم زبان انقلاب دیجیتال نبودیم و نبودند همۀ کوشش هایمان و نحوۀ نگاه ها و سازماندهی مان بر همان تصویر قبل از سال 1980 میلادی باقی ماند و ابزار جدید را جز در حوزۀ تفریح و سرگرمی و تبلیغات بازرگانی شناسایی نکردیم و بکار نگرفتیم. نتیجه این شد که می خواستیم و می خواهیم همان روش های کهنه و پیشا دیجیتالی و کند و زمان بر را بکار بگیریم و انتظار شق القمر هم داشته باشیم. تازه در همین محدوده نیز جز بزبان خشن سیاست و امر و نهی مستقیم به مخاطبان کمترین نوآوری را بوجود نیاوردیم.

5- چنین بود که نهایتاً الیت جامعه از توده ها دور افتاد و جدا ماند و در تمام سی سال گذشته نتوانست اعتماد توده های مردم را جلب و آنان را به همدلی و اتحاد و اتفاق برساند. بعبارت بازهم بهتر تمام توفیق بهترین روشنفکران مرجع ما در سی سال گذشته ارتباط تنک و کم اثر آنان با روشنفکران موزع بوده است که اصولاً خودشان نیازی به آگاهی "جمهوری اسلامی بد است" ندارند. زیرا اینان قبل از سخنرانی ها و نوشته های طویل و خسته کنندۀ ما هم با ما هم جبهه و مخالف حکومت دینی بوده اند. کار روشنفکر مرجع باید این می بود و باشد که به "روشنفکران موزع" آموزش و راهنمایی بدهد که چگونه بداخل توده ها برود و با چه زبان و الفبایی به آنان آگاهی "چه بلایی سرمان آمده بدهد" تا از این راه قاعدۀ "توده های تغییرخواه" روز بروز زیادتر بشود و فشار مدنی آنان رژیم را بعقب براند.

6- این کار فقط از راهی ممکن است که ما بتوانیم مشکلات ناکارآمدی سیاست های رژیم را بزبان توده فهم ترجمه و در اختیار دانشجویان - مهمترین روشنفکران موزع - قرار داده و از آنان انتظار داشته باشیم که این مشکلات را بمیان توده ها - اغلب خانواده های خودشان هم هستند - ببرند. یکی از زبان هایی که توده می فهمد خوشی و زندگی شاد است بدون هنجار شکنی های تابو در دین و مذهب. یکی دیگر از زبان هایی که توده خوب می فهمد زبان اقتصاد و کار و کاسبی و هزینه - فایدۀ مادی است.

7- چنین باور دارم که تلویزیون من و تو در بکار گرفتن زبان اجتماعی - بخش اول در بالا - موفق بوده و اینک پژوهش مؤسسات امریکایی توصیه به زبان اقتصادی - بخش دوم در بالا - می کند. و این بسیار درست و خوب است. خوشبختانه تلویزیون من و تو توانسته بطور مستقیم هم توده های مردم را تحت تأثیر مثبت قرار بدهد و آنان را متوجه حداقل هر آنچه می توانستند داشته باشند و اینک ندارند قرار بدهد. و بطور قطع و یقین آثار مثبت آن بزودی بیشتر هم نمایان خواهد شد. اما در حوزۀ زبان اقتصاد هنوز نه سیاست های جهانی و نه روشنفکران ایرانی تولید انبوه و تبلیغاتی و مؤثر نداشته اند و امیدوارم که این پژوهش تازه و توصیه های آن مورد توجه سیاستمداران غربی قرار بگیرد و مهمتر از آن ما خودمان با تولید حجم زیاد و تکرار شونده و تبلیغاتی - منظورم آمار دروغ و ساختگی نیست - آمارهای "اقتصاد بزبان ساده" و بویژه اصرار به آمارهای مقایسه ای و توسعه ای با کشورهای همپالکی ما در سی سال پیش مثل کره و ترکیه و مالزی و چین و هند و بزریل و مکزیک و ... و کمک گرفتن از دانشجویان در معرض دنیای حقیقی و مجازی رسانه ای و با بمباران پی در پی و مکرر ذهن توده های مردم آنان را به هر آنچه می توانستند داشته باشند و ندارند آگاه و به نارضایی عملی برسانیم.

4- می دانم که مطلب بیش از اندازه بزرگ و مهم است که بتوان شرح وبلاگی داد به آن و بطور یقین بسیاری از خوانندگان ارتباط مورد نیاز و مورد نظرم را برقرار نخواهند کرد با این کوتاه گفته و گنگ نوشته؛ لذا امیدوارم که در بخش کامنت ها بحث را بازکنیم و نکات بیشتر و واضح تری را روشن کنیم. یا...هو