مقاومت پسابرجام خامنه ای بیهوده است. همانطور که مقاومت مائو و برژنف بیهوده بود پس از شکست در مقابل امریکا!

1- وقایع و اتفاقات قابل تحلیل های جزء به جزء زیاد بوده در ده روز گذشته؛ اما پرداختن به تک تک آن ها حداقل هرکدام یک نوشتۀ مستقل می طلبد که در لحظۀ نوشتن این مطلب نه مقدور است و نه مفید. لذا بگذارید بروم سراغ "علت تامه" نویسی مألوفم تا نشان بدهم که امیدم از کجا نشأت می گیرد و تا کجا قد می کشد و آینده را چگونه ارزیابی می کند. طبق فهم مطالعاتی و مشاهداتی و تجربیاتی من انقلاب های ایدئولوژیک از سه مرحلۀ شکوفایی، سراشیب ایدئولوژی و مرگ ایدئولوگ عبور می کنند و به پایان عمر خود می رسند.

الف- مرحلۀ شکوفایی: در این مرحله که تقریباً از هنگام پیروزی انقلاب - بویژه پس از تثبیت ایدئولوژی در یک قرائت واحد آغاز می شود؛ جوانان پرشور و حامی انقلاب با حذف الیت - کم و بیش فاسد - رژیم قبلی و به حاشیه راندن طبقۀ متوسط اداره کنندۀ دیوان سالاری قدیم خودشان جای آنان را گرفته و با سعی و خطا - اما پرشور و آرمانگرا و پاکدست و فداکار - آبی زیر پوست توده های محروم و حاشیه نشین می فرستند و با تقسیم و گسترش امکانات زیست اولیه به گسترۀ جغرافیایی کشور - بویژه در حوزه های بهداشت و آموزش و ... -  نوعی از تشخص و غرور را بمردم نادیده گرفته شده در رژیم ساقط شده تزریق می کنند. در ادامه این مرحله که فاز تثبیت و شکوفایی ایدئولوژی است و بین ده تا بیست سال طول می کشد دو اتفاق با هم می افتد. اول اینکه کادرهای جوان و آرمانگرا با اخذ تجربه و متأثر از لذت ورود به دیوانسالاری ادارۀ کشور خودشان دچار فساد و تبختری می شوند که دیوانسالاری رژیم قبلی را بخاطر آن ها ساقط کرده اند؛ و از جانب دیگر توده های محروم را به وضعیتی می رسانند که خواست های فراتر از بخور و نمیری که دارند - انقلاب داده - طلب می کنند؛ و مهمتر اینکه حاضر به کارکردن در شرایط جدید "برابری شاهزاده و گدا" - انقلاب خودش شعار داده و باعثش بوده - نمی شوند.

ب- مرحلۀ به سراشیب افتادن ایدئولوژی و ناکارآمدی پیشرونده: هنگامی که مرحلۀ اول - کم و زیاد حدود بیست سال - سپری شد انقلاب دچار ناکارآمدی شده و اولین نشانه های جدی اختلاف بین رهبران و ایدئولوگ ها بروز و ظهور می کند. دسته ای از آنان که ایدئولوژی را نجات بخش توده های محروم پاس می داشتند با دسته ای از ارتدکس ها که ایدئولوژی را بعنوان امری مقدس باور دارند دچار اختلاف در ادامۀ راه می شوند. دستۀ آرمانگرایان مردمی و میهن پرست پیشنهاد رقیق سازی ایدئولوژی را می دهند تا حکومت انقلابی دوباره کارآمد شود و امور کشور از قفل شدگی رها شود. اما ایدئولوگ های ارتدکس که همیشه رهبران اصلی در بین آنان هستند تجدیدنظر در ایدئولوژی را برنمی تابند و اشکال ناکارآمدی را نه از ایدئولوژی بلکه از نحوۀ اجرای ناصحیح آن معرفی می کنند. در اینجاست که اگر هدیه ای آسمانی چون جنگ - مثل وضعیت اتحاد شوروی و شروع جنگ جهانی دوم - از راه نرسد ایدئولوگ های ارتدکس دست به ارتقاء ایدئولوژیک تحت عنوان انقلاب - کودتا - فرهنگی می زنند. مثل انقلاب فرهنگی بیوۀ مائو در چین - یا در مقیاسی بسیار کوچکتر کار ارتقاء ایدئولوژیک مسعود رجوی و همسر ابریشمچی در پاریس - مدتی هم با این بگیر و ببندهاست که ایدئولوژی حاکم بحیات نیمه جان خودش ادامه می دهد. 

پ- شکست قطعی ایدئولوژی: روزی که بالاخره و پس از مقاومت های بسیار ایدئولوژی مجبور از ملاقات با لیبرالیسم می شود روز شکست قطعی ایدئولوژی فرا می رسد. مثل مذاکرات و مناسبات پینگ پونگی امریکا و چین در دهۀ 70 و زمان ریاست جمهوری نیکسون. یا روز عقب نشینی خروشچف در مقابل کندی در ماجرای موشک های مستقر در کوبا. اما این لحظۀ شکست قطعی ایدئولوژی پایان کار نیست. بلکه این شروعی است که بسته به واکنش ایدئولوگ های ارتدکس و رهبران اصلی و پرقدرت انقلاب می تواند بین 10 سال مدل چین و 20 سال مدل شوروی کوتاه یا بلند بشود. بعنوان مثال اگر مائو بعد از 6 سال از ملاقات با نیکسون نمرده بود امکان اینکه پروسۀ رهایی چین از ایدئولوژی بیشتر طول بکشد قطعاً بود. همانطور در مورد شوروی که اگر خروشچف توسط برژنف ساقط نمی شد محتمل پایان ایدئولوژی در همان بهار معروف پراگ اتفاق می افتاد. پس نتیجه اینکه بعد از شکست قطعی ایدئولوژی معمولاً هرزگردی بی فایده و عقب مانده و قفل شدۀ کشور با شعار - فقط هم شعار و شاخ و شانه کشیدن های تسلیحاتی در مقابل دشمن خلق ها (لیبرالیسم) - ادامه می یابد تا مرگ ایدئولوگ و رهبر اصلی.

2- ما وایران ما پس از ملاقات ایدئولوژی با لیبرالیسم در موضوع هسته ای و برجام وارد مرحلۀ سوم و آخر شده ایم که ایدئولوژی مرده اما ایدئولوگ و رهبر (خامنه ای) زنده است. و او نیز چون مائو و برژنف قصد دارد کماکان شعار "ایدئولوژی زنده است" بدهد تا روز مرگ حقیقی خود. اینکه کی خواهد مرد و آیا قبل از مرگش می توان به پایان عصر ایدئولوژی اسلام سیاسی برسیم یا نه؛ سؤال مشکلی است که وقایع آینده تکلیفش را معلوم خواهد کرد. آنچه که مسلم است خامنه ای مرگ ایدئولوژی را با عقلانیت و میهن دوستی و سعادتمندی ایرانیان نخواهد پذیرفت. اما اینکه خواهد توانست تا آخر و رسیدن مرگ حقیقی خودش مقاومت کند جای تردید است. زیرا هم زمانه زمانه ای دیگر است. هم خامنه ای ساز وبرگ و کشورهای اقمار شوروی را ندارد. هم عدد وحشتناک جمعیتی چین را ندارد و از همه مهمتر تنها ابزار مشکوکش (بمب اتم) را هم به لیبرالیسم باخته است. و مطلقاً هیچ و هیچ قدرتی برایش نمانده که با استناد به آن - بتهدید دشمنان و تحبیب دوستان - بتواند مثل مائو و برژنف خودش را از تک و تا نیاندازد. البته که رفتار حوزۀ علمیۀ قم و مهمتر از آن فشار هرچه بیشتر عرفی گراهای شریک نسبی در قدرت و بازکردن فضای بیشتر برای لیبرالیسم فلسفی تأثیر عمده ای خواهد داشت در طول عمر مقاومت هرزگرد خامنه ای روی جوجه های اسلام سیاسی که از روز اول مرده بدنیا آمده بودند.

بعد از تحریر: این مطلب را ناگزیر نوشتم تا مسیر رهایی از ایدئولوژی را که از شکست ایدئولوژی آغاز و با مرگ ایدئولوگ پایان می پذیرد را نشان بدهم تا از این نکته نقب بزنم به خزانۀ امید ملتمان که ممکن است در شکست خوردن قطعی ایدئولوژی جمهوری اسلامی شک داشته باشند و اره گوزهای  این روزهای خامنه ایرا در همان متنی ارزیابی کنند که قبل از برجام و قبول شکست می فهمیدند. ایدئولوژی اسلام سیاسی دیگر قابل احیاء نیست و هر آنچه خامنه ای و اعوان و انصارش می گویند مرثیه ای برای همین شکست است. و بهمین خاطر هم هر روز که می گذرد آه و فغان و سوز دلشان و فریاد های وامصیبت هایشان الو بیشتری تولید می کند. البته که عرضم راجع به مسیر ایدئولوژی در سه انقلاب عمدۀ ایدئولوژیک قرن بیستم یک خط از درشت ترین حرف های یک کتاب قطور چندین صد صفحه ای می تواند باشد - تازه اگر باشد -  و قصدم ورود به هزاران هزار مؤلفه های ریز و درشت تأثیر گذار در این سه انقلاب متفاوت نبود و می دانم که هر کدام از سه انقلاب اتحاد شوروی و چین و ایران تفاوت های عمده و فاحش در همۀ زمینه ها داشته اند و دارند. تا جاییکه ممکن است حتی مقایسۀ آن ها در همین حد فوق کلان هم - من نوشتم - بمذاق خیلی ها خوش نیاید و درست ندانند و حق هم داشته باشند. اما از آنچه نوشته ام می توانم بریز اطلاعات دفاع بکنم. نتیجۀ کلی هم اینکه اصلاً نگران تند شدن فضا نباشیم و هرچقدر فضا تندتر شود ناگزیر این ایدئولوژی است که شکست خوردگی اش را بیشتر علنی و گسترش خواهد داد. محتمل یقینی است که تندی فضا در کوتاه مدت دولت روحانی را اذیت کند. اما سقوط روحانی به دست بالاتر خامنه ای منجر نخواهد شد. البته که برخی تحرکات را رصد کرده و خواهم نوشت. یا...هو