اوباما (نماد ادب و متانت) ستون فقرات خامنه ای (نماد پرخاش و خشونت) را خرد کرد!

برای گزارش هفتگی مطلب مهم و ناگفته ای نمانده که به اندازۀ کافی هیجان انگیز باشد. غیر از اینکه بیشتر به این قطعیت رسیده ام که توافق هسته ای با غرب انجام خواهد شد و برخلاف سردی رسمی میدان مذاکرات؛ نشانه های طرف ایرانی حکایت از آن دارد که تلاش های محرمانه رو به جلو و پیشرفت بوده، و جمهوری اسلامی به قبول خواسته های طرف های غربی نزدیک تر شده است. لذا تمرکز خواهم کرد به چند کلید واژۀ مهم در صحبت های اخیر آیت الله خامنه ای در دیدار با تبریزی ها و همینطور سخنان باراک اوباما در پایان نشست مبارزه با خشونت و افراطی گری در امریکا. تا نتیجه گرفته شود که دو طرف در چه موقعیت مذاکره ای قرار دارند.

1- خامنه ای در دیدار با مردم آذربایجان از دو واژۀ جدید استفاده کرده است که تا کنون استفاده نمی کرده است. این دو واژه که یکی "نمی پسندم" است و دیگری "دیکته" حاوی دو پیام متضاد هم هستند. به این معنا که "نمی پسندم" از همان واژه های بلاتکلیف و سرگردان و عدم قطعیت محبوب خامنه ایست که فونداسیون رهبری 26 ساله اش را تشکیل می دهد و برای مصون نگاه داشتن خود از پذیرش مسئولیت از سویی و سرگردان نگاه داشتن مخاطبان موافق و مخالفش از سوی دیگر است. او گفته است: "من توافق دو مرحله ای" را نمی پسندم. و به هوادارنش این امکان را داده که این نمی پسندم را موافق نیستم و مخالفم و خط قرمز است معنا کنند و در تبلیغات شان علیه دولت و مجموعۀ موافقان توافق بکار بگیرند. از سوی دیگر به دولت و موافقان هم این امکان را داده که "نمی پسندم" را با همان معنای "من به مذاکره با امریکا خوشبین نیستم" معنا کنند و مدعی شوند که حرف خامنه ای مانعی بر دو مرحله ای بودن مذاکرات نیست. همانطور که عدم خوشبینی اش مانع از مذاکره نبوده است. البته در روی صحنه ظریف و آن سخنگوی - حیف زن و نماد خانم های ایران شدنش - الکنش معمولاً موضوع را دور می زنند و اتمام مذاکرات در پایان ژوئن - اعم از کلی و جزیی - را همان یک مرحله ای مورد نظر خامنه ای جا می زنند. واژۀ "دیکته" اما خیلی مهم نیست مگر اینکه خامنه ای طبق معمول شخصیت تهاجمی خودش در پایان جملۀ "حتی اگر ما دیکتۀ امریکا را هم بنویسیم تحریم ها برداشته نخواهد شد چون امریکا مخالف اسلام است" جملۀ پایان بندی همیشگی "البته بحول و قوۀ الهی هیچ غلطی نخواهند توانست بکنند" را می آورد که نیاورده است.  و این نشان می دهد که مجبور از نوشتن دیکته غرب شده اند و فقط منتظر لطف غرب هستند؛ تا گشایشی در اقتصاد و ادامۀ حکومت حاصل شود. 

2- دو مفهوم سیاسی هم در هفتۀ گذشته بیان شده که واجد اهمیت است. اولی آن حرف واقعاً مسخرۀ خامنه ای بوده در تهدید غرب به تحریم متقابل در آینده ای که هیچگاه محقق نخواهد شد. و دیگری موضوع "اگر تحریم ها مؤثر بود پس چرا غرب حاضر به مذاکره با ایران شد" است که حسن روحانی گفته و امروز هم ظریف تکرارش کرده است. طنز دست اول و مسخره بودن حرف "تحریم متقابل" خامنه ای مسخره تر از آنی است که بتوان بر آن تحلیل سیاسی نوشت. زیرا که خامنه ای از زمانی بسیار بعید حرف می زند که روابط ایران و غرب چنان محکم شود که ایران اجازه پیدا کند در بازار نفت - و بویژه گاز - غرب - بویژه اروپا - حاضر شود و صادرات عمده ای از گاز به اروپا داشته باشد و آنگاه به تحریم این بازار تهدید کند. طرفه اینکه همۀ تحلیلگران و رسانه های غرب هم با تمسخر به این سفاهت سیاسی خامنه ای نگاه کرده اند و رسانه های داخلی هم این تمسخر را با عنوان هایی نظیر "بازتاب مهم سخنان رهبری در مورد تحریم متقابل غرب" منعکس کرده و دلی از عزای تمسخر مضاعف رهبر در آورده اند. حرف روحانی و ظریف اما راجع است به اینکه آنان تلویحاً اعتراف می کنند که علی رغم تحریم های غرب "جمهوری اسلامی در راه رسیدن به سلاح هسته ای متوقف نبوده و پیشرفت کرده بود" است. در حالیکه تحریم های غرب قرار بود کل اقتصاد ایران را فلج کند تا ایران دست از بلندپروازی هسته ای بردارد و مجبور از متوقف کردن داوطلبانۀ فعالیت های هسته ای نظامی اش شود؛ که در این مورد کاملاً مؤثر بوده و به هدف طراحی شده اش رسیده است. و حرف روحانی و ظریف چرند و از روی استیصال است و بیشتر یکنوع استغاثه است تا مناظره.

3- آنچه را که تاکنون گفتم کم و بیش می دانستید و برخی کامنت های شما هم مؤید همین اجماع در باور به "توافق در حال انجام است" است. و یک نشانۀ اضافی دیگر هم اینکه اگر قرار به ادامۀ لجبازی خامنه ای بود بیژن زنگنه وزیر نفت اجازه پیدا نمی کرد که برود در مجلس و با آن ادبیات بسیار خشن بگوید که "وضع صنعت نفت اسفناک است". اما از داخل گذشته در اینسوی آب ها و در امریکا حرف مهمی باراک اوباما زده است در پایان همایش مبارزه با خشونت و افراطی گری. او گفته است:

"هر آنچه در خاورمیانه اتفاق افتاده و می افتد تقصیر غرب و امریکا نیست و نباید انگشت اتهام تمام وقایع خاورمیانه بسمت امریکا گرفته شود. منظورم فقط در سطح گروه های تروریستی نیست بلکه خطابم به برخی سطوح رسمی سیاسی در خاورمیانه است که تندروی های مذهبی مسلمانان در خاورمیانه را به امریکا نسبت می دهند. در حالیکه متوجه نیستند که با این فرافکنی؛ ایدئولوژی افراطیون و تروریست ها را تقویت و برای آن مشروعیت فرا منطقه ای و بیرون دینی و بیرون ملی  می تراشند که بنفع تداوم کشت و کشتار در بین مسلمانان است" (نقل گسترش یافتۀ مفهومی).

4- بدون کمترین تردیدی خطاب این بخش از حرف اوباما - بویژه در جایی که از سطوح سیاسی رسمی در خاورمیانه می گوید - به آیت الله خامنه ای است؛ که هم ناشی از گنده گوزی ها و توهمات همیشگی مواضع ضد غرب خامنه ای بطور کلی است و هم محتمل قریب به یقین اشاره ای به برخی ادعاهای خامنه ای در نامۀ اخیرش به اوباماست. هر چند صحت این پاسخ نامه بین تأیید و تکذیب ها معلق ماند. اما من محتمل قریب به یقین می دانم که خبر نامۀ خامنه ای به اوباما دقیق و درست بوده است. اما اهمیت حرف اوباما در اخطار به خامنه ای که "دهانت را بیش از گنجایشش باز نکن" یک اخطار جدی و مهم است و نشان از عمق درک امریکا و غرب از منبع و منشاء خشونت های فرقه ای در خاورمیانه را می دهد. و ما را امیدوار می کند که بازی ایران و غرب فقط در یک سوم ابتدایی وقتش در جریان است و هنوز بیش از شصت دقیقه باقی می ماند برای چالش های بعد از هسته ای. و اوباما منطقۀ بازی را درست تعیین کرده است: "غرب را بی خیال شوید. اگر می خواهید مسلمانان کمتری کشته شوند یک سری به آخورهای ایدئولوژیک خودتان بزنید و زبان های درازتان را اندازه کنید".

5- و نهایتاً اینکه بعد از مدت ها آنتی اوباما بودنم مجبورم کلاه از سر بردارم بخاطر این دورگۀ امریکایی نیک اندیش و متین و استوار در استراتژی و هدف؛ و تحسین بکنم ایشان را در چیره شدن به شخصیت تهاجمی و پرخاشگر خامنه ای و تشکر بکنم. البته همانطور که یکی از خوانندگان هم گفته و خواسته بهتر آن بود و است که یک تحلیل جامعی بنویسم از صحنۀ سیاسی فعلی امریکا و در آنجا همۀ دلایل و اقارب "اوبامای خوب" را هم بیاورم در کانتکست سیاسی روز ایالات متحده. اما چون خیلی دلتنگ اوباما هستم در روزهای اخیر؛ و او را مصمم تر و شاداب تر و خونسرد تر و موفق تر از همیشه می بینم؛ خواستم معترف شوم که اگر نبود اوباما و این همه متانت و صبوری مثال زدنیش در بحران ها و پای فشاریش بر حل مناقشات از راه "کمتر خشن" مسلماً خامنه ای هم به این استیصال خلع سلاح شده - فعلاً ادبیاتی ولی بسیار مهم - نمی رسید. زیرا راست کار سیاستمداران خشن و ایدئولوژیک - مثل خامنه ای - یک سیاستمدار نئوکان امریکایی بود و است مثل جرج بوش، که ادبیات خشن تولید کنند و واکنش های هیستریک نشان بدهند با لفاظی در مقابل لفاظی. و خامنه ای را هم سرکیف بیاورند که او نیز تهاجم و شعار و توهمش را مشتری پسند فریاد بزند. تا روزی برسد که راهی جز خون و جنگ و ویرانی بیشتر نمانده باشد برای هر دو دیوانه ها.  یا...هو