1- اگر شریعتمداری خویشتن داری کرده باشد و تا هم اینک نیز شمارۀ فوق العاده منتشر نکرده باشد؛ شک ندارم که روزنامه اش را سریعتر از همۀ شب های اخیر خواهد بست و بروی سایت و دکه ها روانه خواهد کرد. زیرا خبر تحریم جدید اتحادیۀ اروپا بر 17 شرکت ایرانی چونان "آب حیات"ی است که برگلوی خشکیده و صدای گرفتۀ تندروان ایران ریخته شده و آنان را احیاء خواهد کرد. درست است که از نظر حقوقی خدشه ای به این تصمیم اروپا وارد نیست و آنان به تصمیمات قبلی در 2012 جامۀ اجرا پوشانده اند. اما - بقول عراقچی شوکه شده از این بی معرفتی - این تصمیم در فقط یک هفته پس از توافق قرن در ژنو؛ اخلاقی و در امتداد آشتی نیست.
2- پشت پردۀ این تحریم های نه چندان مهم از جنبۀ محتوایی ولی بسیار مهم از نظر شکلی و زمان اعلان آن ها؛ می تواند دو انگیزۀ مثبت و منفی باشد. انگیزۀ مثبتش احتمالاً به تلاش های اسرائیل و اعراب مربوط است و نوعی پالس به آنان که "نترسید. هنوز خبری نشده و ما جدی هستیم". و انگیزۀ منفی اش به این برمی گردد که آیت الله خامنه ای و الیگارشی روحانیان سنتی همراهش - و نه لزوماً روحانی و دولتش - به اجبار "بی پولی" بپای میز مذاکره آمده اند و چاره ای جز ادامه - تسلیم - ندارند. این "اجبار بی پولی" را در این حرف مکارم شیرازی هم می شود معترف دید که راجع به توافق ژنو گفته است: قبول دارم که توافق خیلی بنفع ایران نیست اما "با توجه به اوضاع فعلی بهتر و بیشتر از این ممکن نبود"؛ و باید به تأیید آیت الله خامنه ای از توافق اعتماد کنیم.
3- از آیت الله مکارم شیرازی یاد کردم به این دلیل هم که او سیاسی ترین مرجع تقلید فعلی است و بوی نفت و دلار را بهتر از همۀ همپالکی های خودش هم می شناسد و هم با آن مونس! است. لاجرم به این عقیدۀ قبلاً هم گفته ام برگردم که: یکی از دلایل شورش روحانیان در سال های نزدیک انقلاب هم برمی گشت به نفت و دلار و اقتصاد. به این معنا که وقتی در سال های 55 و 56 قیمت نفت سقوط کرد و اقتصاد ایران را دچار بیماری هلندی کرد و شاه مجبور شد با دولت آموزگار ریاضت اقتصادی پیش بگیرد؛ این سیاست بلافاصله بازار سنتی ایران را تحت تأثیر قرار داد و با ضربه خوردن به درآمدها و ثروت های بادآوردۀ بازاریان سنتی (مؤمن)؛ پرداخت های آنان - در قالب زکات و خمس و سهم امام و ده ها قالب شرعی دیگر - به حوزه و روحانیت را بشدت مورد تهدید و تأثیر قرار داد؛ و روحانیت - با واسطه بازار - دچار کمبود منابع مالی و گشودگی های اوایل دهۀ 50 شمسی شد و شورش کرد. اینک که دیگر روحانیت مستقیماً به شیر نفت وصل است و بدون آن نه چاق و چلگی اش تأمین می شود و نه قادر به مدیریت فقرا خواهند بود. البته فقر مردم خیلی مؤلفۀ مهمی برای آنان نیست. زیرا هر چقدر فقرا بیشتر شوند مؤمنان افزایش یافته و مسجد ها و زیارتگاه ها و دعا و ثناها و دخیل بستن ها و جمکران رفتن ها نیز فزونی می گیرد.
4- خودم اما ضمن تأیید غیر اخلاقی بودن این تصمیم و ابراز عاطفه و همدردی با ظریف و روحانی؛ خیلی نگران نیستم از جنبۀ تأثیر سیاسی آن؛ مثل آن ساعت های لعنتی قبل از امضای توافق نهایی در ژنو. زیرا عدم رسیدن به توافق اولیه توانایی تبلیغاتی جمهوری اسلامی آیت الله خامنه ای را افزایش می داد در کوبیدن بر طبل جهان ستیزی و ایدئولوژی محوری. اما اینک که توافق امضاء شده و تابوی امریکا ستیزی شکسته است، دیگر آن سلاح "بازگرداندن افکار عمومی بر ضد غرب" تا اندازۀ بسیار زیادی کند شده و از دست تندروان گرفته شده است. ضمن اینکه بهتر معلوم شده که توافق با غرب قبل از اینکه به کار روحانی وابسته باشد نتیجۀ خرابکاری احمدی نژاد است. حتی ممکن است این چالش بیشتر تندروان با دولت روحانی - به بهانه هایی همچون این تصمیم اتحادیۀ اروپا - کمک هم بکند که روحانی و دولتش بیشتر بها بدهند به پایگاه اجتماعی خودشان (طبقات مدرن) و در تسریع آزادی های سیاسی و اجتماعی و فرهنگی مورد درخواست آنان گام های عملی تری بردارند. زیرا بطور بدیهی اگر مخالفان لیبرالیسم و عرفی شدن منسجم تر و سخت تر بشوند؛ مدافعان اعتدال و اصلاح طلبی هم بناچار به همگرایی بیشتر مجبور می شوند؛ و معلوم است که همگرایی بیشتر نیروهای مدرن از تساهل بیشتر دولت با نخبگان و مراجع دانشگاهی آنان و اهمیت به حوزه های اجتماعی و فرهنگی تبعیت می کند. یا...هو
۱ نظر:
خوب به روحیات حسین بی شریعت آشنا هستی، دقیقا همین کارو کرد.
ارسال یک نظر