توافق هسته ای باخت باخت اوباما و روحانی امضاء خواهد شد! و روحانی خواهد سوخت.

1- کمتر نوشتنم نه از بی وقتی و بی دردی؛ بلکه از تراکم درد است و زایمان سخت. خیلی دلتنگم از بلایی که در حال آوار کردن بر حوزۀ فرهنگ و سبک زندگی است از سوی متحجرین و خشکه مقدس ها و سیاسی کاران مافیای اقتصادی. ترجیح خودم این بود که از "خوانش پس کلۀ توده" بنویسم در جمهوری اسلامی با استناد به این جملۀ بسیار بسیار درخشان "جوزف کیم" جوان اهل کرۀ شمالی که 25 ساله است و از قحطی سالیان پیش کشورش گریخته به امریکا. او بعد از شرح مختصری از زندگی و فرار و فروپاشی خانواده اش؛ در نتیجه گیری از فضای حاکم بر کرۀ شمالی گفته است: "همه در غرب از دولت سرکوبگر و تمامیت خواه در کرۀ شمالی حرف می‌زنند، اما چیزی که من تجربه کردم، غیاب کامل اتوریته بود. و این بسیار بدتر است." (اینجا) و جمله اش چقدر دلپذیر است و عین واقعه و منطبق بر برداشت من از جمهوری اسلامی. اما فعلاً می گذارم و می گذرم برای "شاید وقتی دیگر" و شما را به توافق عنقریب هسته ای می برم با نگاهی به پسا توافق.

2- همنظرم با همۀ آنانی که توافق نهایی هسته ای را قطعی و حتمی می دانند. اما همانطور که برای مردم ایران شوق و ذوق اولیه اش را از دست داده؛ برای من هم هیجان اولیه و مورد تأییدم را ندارد. زیرا این توافق در پیش نه آن توافق برد برد خواهد بود که دو رییس مقتدر ایران و امریکا امضایش کرده باشند. بلکه توافق باخت باختی خواهد بود که دو رییس ضعیف و ناچار ایران و امریکا امضایش خواهند کرد. واقعیت امر این است که هم اوباما و هم روحانی طوری خودشان را به این توافق گره زدند از روز اول که عقب نشینی از امضای آن غیرممکن باشد. دلایل و چرایی ها و چگونگی های این گره زدن از بدیهیات تکرار مکرر است که لزومی به جزییات نیست و شما خود بهتر از من در جریان ماوقع گذشته هستید. اما نتیجه ای که حسن و حسین دست بدست هم داده اند برای امضای نهایی مهم است. حتی اگر حسین پرزورتر باشد و جنگی تر و حسن کم بنیه تر باشد و سازشکار تر. زیرا نه حسین عقبه ای دارد در جبهۀ "غربی - عبری - عربی" - وام گرفته ام از حسین شریعتمداری - برای جا انداختن سازش با یزید و نه حسن مورد پذیرش است از سوی سردارانی که او را فرزند ذوالفقار علی نمی دانند و لذا ناتنی!

3- توافق باخت باخت چه مشخصاتی خواهد داشت و چگونه بدست خواهد آمد: از روز اولی که توافق هسته ای در ژنو کلید حورد و هم حسین امریکایی و هم حسن ایرانی به میعادگاه شتافتند؛ هر دو مصداق این بیت معروف حضرت حافظ بودند که "زاهدان چون جلوه در محراب و منبر می کنند/ چون که خلوت می روند آن کار دیگر می کنند". هر دو در محراب و منبر رجز "ما پیروزیم و ما تحمیل کردیم" می خواندند و هر دو در خلوت از رجز های جلوت عقب می نشستند و جلو می رفتند. تا اینکه با هر جان کندن و افت و خیزی بود به بیانیۀ لوزان رسیدند و گلویی صاف کردند و غبغبی گرفتند. اما خیلی زود حبابشان را ترکاندند تندروان هر دو طرف. در امریکا کنگره و زور جمهوریخواهان و سیاست و رسانۀ اسراییل و پول عربستان؛ و در ایران زور خامنه ای و سیاست خامنه ای و جاه طلبی ایدئولوژیک خامنه ای. مثل همیشه زیاده خواهی اول از گلوی یک انقلابی ابله (خامنه ای) صادر شد در مخالفت با بازرسی ها و کند وکاو در گذشته. تا اسرائیل و اعراب هم فشار را بیشتر کنند به کنگره که حلقۀ محاصرۀ اوباما را تنگ تر کند و کرد. اما گفتم که توافق برای هر دو طرف حیاتی بود و است و عقب نشینی از "اصل توافق" غیر ممکن.

4- چنین می فهمم که این رفت و آمدها و مذاکرات چند جانبه و دوجانبه و هرچه میان دیپلمات های کشورهای ذینفع در حال انجام است روبنای توافقی است که ادیبان و زبان شناسان و حقوقدانان در حال اتمامش هستند در زیر بنا و پشت صحنه. یعنی چه: یعنی اینکه بین آن شفافیت حداکثری در راستی آزمایی که اوباما قولش را داده با این کدورت حداکثری که خامنه ای حرفش را زده در بارۀ پنهان کاری هیچ سنخیت و آشتی ممکن نبوده و نیست. لذا تنها راه باقیمانده تمسک به یک متن توافق پر ابهام است. و این بدست چه کسی خواهد بود بدست واژه های کشدار و چند معنا و قابل تفسیر از سوی دو طرف. تا هر طرف بتواند منویات و سیاست های خودش را سوار تفسیر خودش بکند و به مخالفان داخلی بفروشد. بعبارت دیگر پارانتز های سخت باقی مانده در متن نهایی با کلمات چندپهلو و قابل تفسیر حقوقی و معنایی پر خواهند شد که هیچ طرف بازنده ای قابل استناد نباشد.

5- اما آنچه که عملاً و در بعد از پسا توافق اتفاق خواهد افتاد این خواهد بود که توافق بکندی و با تنش های زیاد و دعواهای پی در پی در ادعای نقض از سوی طرف مقابل مواجه خواهد شد که نتایج آن بشرح زیر خواهد بود:

الف- برای اوباما: مفید و در عین حال علی السویه خواهد بود: چون او هم به اقناع شخصی "بالاخره با ایران بتوافق رسیدم" خواهد رسید و هم شعاری انتخاباتی برای حزبش و هیلاری کلینتون بدست خواهد آورد. ضمن اینکه بد و خوب و اجرا و نا اجرایش خیلی به او مربوط نخواهد بود در حال ترک خانۀ سفید.

ب- برای محافظه کاران امریکایی: مفید خواهد بود به این دلیل که خامنه ای اتمی را برای سال هایی اخته خواهد کرد. اما مضر خواهد بود برای آنانی که دنبال رژیم چینج در ایران بودند و یا حداقل تغییر رفتار ایدئولوژیک خامنه ای. چون خامنه ای همین امروز هم از نقطۀ گریز یکساله بیشتر عقب نشسته در رقیق کردن صنعت هسته ای و بسیار بعید است توان بازسازی مجدد خودش را داشته باشد در حد خطر بالفعل. اما گشایش حداقلی در فروش نفت و آزادی عملیات بانکی خامنه ای را قادر خواهد ساخت از بحران اقتصادی پیشرفته تا بنیان های ایدئولوژی کمی فاصله بگیرد و آسوده خاطر شود.

پ- برای اسرائیل و اعراب: مفید خواهد بود زیرا نه گشایشی ایجاد خواهد کرد که خامنه ای را به ادامۀ سریع بلندپروازی هایش قادر سازد و نه ایران را تقویت خواهد کرد که بتواند با گرم شدن از روابطش با غرب کشورهای کوچک عربی را تحت تأثیر هژمون ژئوپولوتیک و برتری های عده و عدۀ جمعیتی خودش قرار بدهد و برای دیگران شاخ و شانه ای عملی بکشد. یک زندگی گیاهی حداقلی در داخل مرزهای ایران و رجزهای گاه بگاهی رهبران متحجر و دیوانه اش!

ت- برای خامنه ای: مفید خواهد بود. زیرا از تهدید بسقوط داخلی یا خارجی رهایی خواهد یافت و قادر به ادامۀ رجزخوانی های ضد امپریالیستی در خارج و تحجر و سختگیری در داخل خواهد شد. او و هوادارانش هم از متن توافق و هم از چالش های هنگام اجرا - گفتم زیاد خواهد بود - حداکثر استفاده را خواهند کرد تا اولاً توافق را نه ایده آل خود بلکه تحمیل دولت معرفی کنند و هم با سنگ اندازی در اجرا تأخیرهای غیرکشنده ای اعمال کنند و سه دیگر اینکه مرتب به روحانی و دولتش فشار خواهند آورد که: اینهم توافق پس چرا وضعیت اقتصادی مردم بهتر نشد.

ث- برای دولت روحانی: روحانی متضررترین این توافق خواهد بود در هیئت حاکمه. زیرا الف- در اجرای توافق با بهانه گیری های غربی ها و کار شکنی تندروهای داخلی مواجه خوهد بود. ب- هر چه بدی و کاستی در توافق هست بنام و حساب او ریخته خواهد شد. پ- از گشایش های حداقلی در سویفت و آزادی نسبی عملیات بانکی و صدور کمی - کمتر از یک میلیون بشکه در روز علاوه بر صادرات فعلی - بیشتر نفت مقداری ارز بدست خواهد آورد که در چاله چوله های بخش اصلی حاکمیت تمام خواهد شد و تنها ادامۀ زندگی گیاهی برای مردم را میسر خواهد کرد. ت- از سیل سرمایۀ خارجی و ایرانیان خارج نشین خبر خاصی نخواهد شد و دلاری از پول های بلوکه شده سرازیر نخواهد شد که همۀ اینها مبتنی بر دلایل و شواهد کافی است و ذکرش در این مقال نمی گنجد. لذا روحانی دو سال بسیار سخت تر از دو سال بیکاری - 92 تا 94 - را سپری خواهد کرد و اگر شانس بیاورد و نمدمال نشود توسط خامنه ای مثل رؤسای جمهور قبلی در سال 96 بازنشسته خواهد شد. روحانی که در مصاحبۀ "عملکرد دوساله اش" خودش را اینطور تعریف کرد: "من بعد از سونامی احمدی نژاد آمدم و جامعه ساکت شد [هرکس دیگر بغیر از جلیلی میامد همین اتفاق قهری می افتاد] همانطور که می دانید در حوزه هایی اختیار ندارم و در حوزه هایی هم که اختیار دارم حال ندارم. و البته من واضع دکترین دنیای بدون خشونت در سازمان ملل هستم و تعجب می کنم که چرا کشورهای منطقه از من استقبال نمی کنند و مرتب از خشونت مقام معظم رهبری فکت می آورند!" نمی تواند هم انتظار داشته باشد که موفقیتی نصیبش بشود.

ج- برای اصولگرایان: برای اینان عالی خواهد بود این توافق زیرا هم از نکات مثبتش حداکثر بهره برداری را خواهند کرد و هم از نکات منفی اش برای کوبیدن روحانی. و هم سنگ لای چرخ اجرای توافق خواهند گذاشت و هم مردم را تحریک خواهند کرد برای نا امیدی از توافق و تحویل آن به ناکارآمدی دولت روحانی. البته منظور من از اصولگرایان تندروان هستند و یاران احمدی نژاد که با جبهۀ یکتا آمده اند و همه را وادار خواهند کرد که در زیر پرچم احمدی نژاد سینه بزنند برای تسخیر مجلس بعدی. و الا اصولگرایان معروف به میانه رو - با نماد علی لاریجانی - جز در تبعیت از احمدی نژاد یکتا حذف شدۀ پیشینی خواهند بود از انتخابات بعدی. این مورد را در مطلبی راجع به جبهۀ "یکتا" خواهم بسط داد بزودی. 

چ- اصلاح طلبان: اصلاح طلبان که حذف شدۀ خدایی هستند و نقشی هم نخواهند داشت هم به دلیل بی عرضگی و خطاهای نابخشودنی تحلیلی. و هم بدلیل عملکرد روحانی که فعلاً تنها هنرش سه کردن دو حصری ها بوده با زندان کردن محمد خاتمی! این مورد یک تبصرۀ محال هم دارد و آن اینکه روحانی بتواند از جلد بی عرضۀ تا کنونش بیرون بیاید و با ایستادگی شجاع و مدبر در مقابل جبهۀ تحجر - بویژه در مقابل تحجر روحانیت سیاسی قم - هم کمی هیجان تولید کند برای رأی دهندگان مدرنش و هم بتواند حداقل زبان مهره های اصلی و شناخته شدۀ اصلاح طلبان را از محاق و حصر و ممنوعیت رها بکند تا با در دست گرفتن حوزۀ تبلیغات و رسانه هم خودشان را مطرح - نه مشارکت در قدرت بلکه منظورم صدای جامعۀ مدنی است - و به روحانی کمک کنند که از منش خنثای آزادی کش (اعتدال) به روش عقلانی رهایی بخش (اعتدال) صعود بکند و هم خودش و دولتش را و هم اصلاح طلبان و جامعۀ مدنی را و هم سرزندگی نسبی جوانان و مردمان مدرن را نجات بدهد. 

ح- و بالاخره مردم ایران: ضرر خواهند کرد در حد آرمان باختگی و نفع خواهند برد در بازگشت به زندگی گیاهی حداقلی سالیان عمر جمهوری اسلامی. بیشترین ضرر متوجه مدرن ها خواهد بود که دنبال تغییر مناسبات جامعه بسوی مدرنیته هستند. زیرا با خط مشی فعلی روحانی نه تنها وضع المان های مدرن و شکلی جامعۀ ایران ارتقاء نخواهد یافت؛ بلکه مهمتر از آن سدی است که روحانی ایجاد می کند با گرفتن فضا برای درست کردن مشکلی و بازگرداندن همان مشکل به موضعی بدتر بدلیل ناایستادگی. مثل جریان زنان و والیبال. امیدوارم در این مورد هم مطلب جدیدی بنویسم زیرا بشدت نگران نقشه ای هستم که توسط مدرن های! ضد مدرنیته و عاقل علیه مدرن های زندگی خواه در حال پیاده شدن است. فقط این را بگویم که دارند طبقۀ متوسط را قیچی می کنند از الیت ها تا ابتدا آنان را محاصره و سپس  نابودشان کنند. فرمولش هم این است: الیت روشنفکر و هنرمند و کارآفرین را رها می کنند به آزادی در داخل خودشان مشروط به اینکه با بدنۀ مدرن ارتباطشان قطع شود؛ و آنگاه طبقۀ متوسط مدرن را بدون کلّه (الیت) محاصره می کنند با نیازهای اولیه و وادار به تسلیم شان خواهند کرد. لغو کنسرت های توده همزمان با افتتاح ارکستر ملی نخبه. برگزاری حراج آثار تجسمی با آن گردش مالی حیرت انگیز همزمان با دستور حذف برنامه های فرهنگی و هنری از تلویزیون مثل رادیو هفت و بخشنامۀ تفکیک جنسیتی در رادیو. فشار بر روزنامه های بدنه همزمان با آزادی بحث های میان نخبه ای بسیار سنگین و فاخر در ماهنامه ها و گاهنامه ها و ... برخی از این آزادی نخبه های مدرن و فشار بر توده های مدرن است.

6- و اما آخرین جمله ام همان شاه جمله ایست که جوزف کیم گفته و من هم واگویه می کنم به الیت وطنم که: "همه در مخالفان و منتقدان اپوزیسیون از حکومت سرکوبگر و تمامیت خواه در ایران می گویند. اما آنچه که من می فهمم از پس کلۀ توده یک فقدان کامل اتوریته در ایران است. و این خیلی بدتر است". این را به این دلیل مصرم که تا صورت مسئله درست فهمیده نشود امکان حل مسئله وجود نخواهد داشت. در ضمن حالا می توانم به دخترم نسیم در استرالیا هم بگویم که علت اصلی از ایران بیرون آمدنم جز همین جملۀ جوزف کیم نبود. عدم امنیت روانی و رهاشدگی در بلاتکلیفی و عدم تعادل ابدی. یا...هو