مسعود بهنود عزیز درست می گوید در "روشنفکر شیعی": فهم ها را باید شست!

شرح: مسعود بهنود خودش یک نقاشی مدرن است!

مقدمۀ بی ربط! وقتی می گویم من چنان کودکم که دروغ نمی گویم و حسی بشدت قوی دارم مثل بهترین سگ های تربیت شدۀ مواد یاب که قادرم مواد سیاست در ایران و اسلام را از اعماق جامعه بو بکشم و شما را به سر صحنه هدایت کنم. بسیاری فقط رشد نایافتگی ام را ملاک قرار می دهند و با تمسخر می گویند بچه بچه است و حرف هایش اهمیتی ندارد. یادتان هست روزی که در اولین نسیم اسلامی سنت گردن زدن و سکس آزاد و برده داری افتخار داعش مطلب "سکس راحت و حلال عامل مهم محبوبیت و جذب جوانان به داعش! " را نوشتم و پرکلیک ترین پست وبلاگم شد در هجوم جوانان یالقوز به امید مطلب اروتیک و جلق مجانی! و البته دماغ شان سوخت و چیزشان نیم سوز! نه همه ولی اکثریت کامنت دهندگان معترض شدند که باز دلقک افسانه سرایی کرد و گوز را به شقیقه ربط داد؛ یادتان هست؟ حالا که اما جزوه های سکس حلال "با هر مؤنثی که توانستی بخوابانی از 6 سال تا 90 سال می توانی ترتیبش را بدهی" داعش با کاغذ گلاسه و چاپ رنگی و ذکر جزییات همخوابگی دست بدست می شود بین جوانان مسلمان در اقصی نقاط گیتی؛ دلم برای خودم تنگ می شود و خودم خودم را بغل می کنم که چه خوانندگان نمک نشناسی! - دور از محضر حضرت عالی که در حال مطالعۀ این مطلب هستی - دارم که واقعیت شش ماه پیش مرا افسانه جار زدند و هیچوقت هم برنگشتند راجع به هیچ موضوع "قبلاً گفته و حالا بوقوع پیوسته ام" هم تشکری خشک و خالی کنند. من هم تصمیم گرفتم که حالا که تا شروع کلاس های خودم در اواسط ژانویه کرکرۀ مدرسه ام را نیمه باز کرده ام دیگر حرف مفت نزنم و کسی را از وقایع آینده با خبر نکنم. و بجای نوشتن از بهترین خبر و عمل جمهوری اسلامی در طول عمر سی و شش ساله اش که این وعدۀ پسر احمد جنتی است که گفته 300 سینما در شهرهای ایران خواهد ساخت اگر مجلس همکاری کند". تصمیم گرفتم از موضوع سوخته ای که مربوط است به اظهار نظر مسعود بهنود راجع به روشنفکر شیعی بنویسم. زیرا می دانم که حداقل یک نفر (درخواست کننده از من) آن را جدی گرفته و با دقت خواهد خواند! با این افزوده که اگر برخی استدلال هایم شبیه نوشته های کسان دیگر باشد در این مورد طبیعی است. چون من نه موافق و نه مخالف مسعود را نخوانده ام و اصلاً دارم خواندن را فراموش می کنم از بس که وقت ندارم و فکر دارم.

واما راجع به ادعای بهنود:

1-  مقدمۀ مربوط: گفته اند و یاد گرفته ایم و شعار داده ایم که اثر را بدون مؤثر و تألیف را بدون مؤلف و حرف را بدون حراف نقد باید کرد و چه و چه. اما از خدا پنهان نیست و از ما هم پنهان نباشد که بهترین و بی غش ترین منتقدان هم هنگام نقد یک سخن به گوینده و عامل او نیز نظر دارند و او را از زیر تیغ تیز صافی نگاه خویش به اعتبار و نا اعتبار طبقه بندی می کنند. بهمین خاطر هم است که دلقک اگر طلا بنویسد همان دلقک خودمان است و خانۀ پرش با زور چپان تیمسار! و بهنود اگر مس هم بگوید مسعود بهنود روزنامه نگار است و معتبر. البته که این نه خوب است و نه بد. بلکه گریزی است ناگزیر. و چون طبیعی انسان است پس خوب هم است. کما اینکه من اگر درنگ می کردم و می دانستم که یوسف اباذری دلبستۀ "حلقۀ وین" است و هایدگریی که محمد خاتمی را نلسون ماندلا تبلیغ می کرده است. ممکن بود بفرمودۀ "خسن آقا"ی عزیز شکسته نفسی نمی کردم و تندتر و مستقیم می نوشتم راجع به جامعه نشناسی جامعه شناس. پس مطلب راجع به حرف بهنود را با شخصیت شناسی گوینده اش آغاز می کنم:

الف- مسعود بهنود روزنامه نگار و رمان نویس و تاریخ نگار معروفی است که روزنامه نگاری بزرگ، رمان نویسی خوب و تاریخ نگاری متوسط (سهل انگار یا کمی تخیلی) بوده و است. او نه از نظر فاکتورهای خدادادی مثل چهره و تیپ و استعداد و خانواده و ... و نه از نظر فاکتورهای اکتسابی مثل سلیقه و ثروت و گذران زندگی و سالم زیستی نرمال کم ندارد. و اگر سرآمد همۀ همنسلان همپالکی اش نباشد جزو سرآمدان قبیلۀ خویش است. بنابراین به او انگ "نفع شخصی" در گفتارهایش نمی چسبد و یا با احتیاط بیشتر در انتهای صف "انگیزۀ شخصی" مخالفانش قرار می گیرد. طرفه اینکه مسعود بهنود بهترین سال های هم عمرش و هم کارش را با امیر عباس هویدا سپری کرده است طولانی. و بدترین سال های عمرش و کارش را با سید محمد خاتمی بوده است کوتاه. تا جائیکه در همین دورۀ خاتمی است که هم زندان رفته و هم ناچار از آوارگی از وطن شده است. اینک نیز نه خاتمی راهی بدهی دارد در 74 سالگی و نه بهنود طمعی برای تغییر وضعیت خودش در آستانۀ 70 سالگی. 

ب- همانطور که گفتم مسعود بهنود روزنامه نگار بزرگ و بی همتایی است و فقط - بنظر من - هنگامی کمی لغزید که در وبلاگش رفت بسمت تحلیل و تفسیر سیاسی نوشتن و کمی آشفته بود بهر دلیل. در برنامۀ کوتاه کامبیز حسینی هم خودش تأکید می کند که روزنامه نگاری یعنی گزارش دادن از سر صحنه و روزنامه نگاران آواره را به این دلیل که نمی توانند گزارش بدهند؛ در ضعف و کم اثر می داند. و او خودش در همین گزارۀ "روشنفکر شیعی" و همین طور در اظهار نظر قبلی اش مبنی بر "ایرانیان در جمهوری اسلامی در هر شرایطی نزدیک 60 درصد در انتخابات شرکت می کنند" که باعث جنجال دیگری بود فقط گزارش می دهد از جامعۀ ایران و دخل و تصرفی که حاکی از ترجیح او و خواست خودش باشد بروز نمی دهد. منتها چون هم گزیده گوست و هم برنامۀ حسینی مجال ندارد و هم برای تلنگر زدن به جامعه اش - چون می داند که تحریک آمیز است اظهاراتش و مهم از دید مخالف و موافق - نمی تواند و نمی خواهد شرح بدهد که منظورش از روشنفکر شیعی چیست.

پ- او با هویدا شروع می کند و در معرفی موجز او می گوید "هویدا یک روشنفکر فرانسوی بود". او نمی گوید هویدا یک روشنفکر بهایی یا مسیحی یا یهودی یا بی دین یا سنی و... بود. لذا وقتی سخن را بسمت سید محمد خاتمی برمی گرداند انتظار ندارد شنوندۀ روشنفکرش! "سید محمد شیعه" را در مقابل "هویدای فرانسوی" قرار بدهد. زیرا مذهب و ملیت با هم سنخیت ندارند. یا باید هویدا را بمذهبش فروبکاهیم و یا محمد خاتمی را به ملیتش ارتقاء بدهیم تا قابل قیاس و رفتن به کنه مطلب بهنود بشود. هویدا که وضعش معلوم است و بهنود و هیچکس دیگر هم بهیچوجه نه می تواند و نه می خواهد او را با باورهای مذهبی اش معرفی کند. پس ناچاریم که شیعه را ایرانی بخوانیم و محمد خاتمی روشنفکر شیعۀ بهنود را "روشنفکر ایرانی" بفهمیم بدرست. تا با گفتار بهنود ارتباط بگیریم.

ت- اما اینکه چرا بهنود از همان ابتدا از روشنفکر ایرانی استفاده نمی کند که شنونده گیج نشود دلایلش را بر شمردم در بالا. و اینجا مؤکد می کنم که بهنود عمد دارد که عنصر شیعه را برجسته کند در کنار روشنفکر تا آدرس سرراست باشد برای شنونده. او درست می گوید که روشنفکر ایرانی باید متکی باشد بر فرهنگ ایرانی و شناخت داشته باشد از آدم ایرانی. و او این سؤال اثباتی را در کلامش می کارد که چه کسی است بتواند بگوید من روشنفکر ایرانی هستم بدون اینکه از بخش پررنگی از فرهنگ ایرانی ناشی از باور مدهب شیعۀ بیشترین ایرانیان بی اطلاع یا کم توجه باشد. او روشنفکر ایرانی را شیعۀ اثنی عشری متشرع نماز شب خوان و روضه و مرثیه برپاکن نمی گوید و نمی خواهد. حرف او این است که روشنفکر ایرانی باید عنصر فرهنگی مذهب شیعه در فرهنگ ایران را هم برسمیت بشناسد و هم از آن اطلاع داشته باشد و الا می شود گاو نه من شیرده مدرنیتۀ شاه مستبد و هویدا و فرح روشنفکران فرانسوی که کشور را به ارتجاع تحویل دادند؛ و هر روشنفکر غیر شیعی! هم چنین عاقبت تلخی برای کشور رقم خواهد زد! یا...هو