1- قبلاً و در جواب بدبینی برخی خوانندگان به جولان مخالف خوان صادق زیبا کلام در جمهوری اسلامی هم نوشته ام که تحمل و حتی استقبال از صادق زیباکلام که یکی از معدود روشنفکرانی بوده است که منتقد نسبتاً تند هم تاکتیک و هم استراتژی جمهوری اسلامی در دورۀ احمدی نژاد بوده است توضیح داده ام که هر روشنفکر مخالفی که دارای شرایط زیر باشد از سوی دیکتاتورها تحمل می شود:
الف مستقل و تک و بدون عقبه و وابستگی سیاسی به تشکیلات خاص - مثل حزب و گروه و جناح - باشد.
ب- لحن انتقادیش هرچقدر هم تند حاوی روح ساختارشکن و برانداز نباشد.
پ- طبقه و گروه و جامعۀ مخاطبش - جامعۀ هدف - از امکان تحرک و کنش سیاسی ممنوع باشد.
ت- و بالاخره وجه روشنفکریش بر وجه سیاست ورزیش غالب باشد.
2- صادق زیبا کلام همۀ چهار فاکتور مورد نظر مخالفان در حکومت های جوامع بسته را داشت. زیرا نه وابستگی تشکیلاتی داشت و نه ساختار شکن بود و نه سیاسی بود؛ و از همه مهمتر جامعۀ مدرن مخاطبش از هر گونه امکان تحرک و کنش سیاسی و اجتماعی محروم و ممنوع بود. درست است که صادق زیبا کلام را روشنفکری اصلاح طلب و طرفدار اصلاحات می شناسیم و شناخته شده است. اما این را هم می دانیم که زیبا کلام هیچگاه نه به اصلاح طلبان وابستگی سازمانی داشت و نه با بخش رادیکال و چپ جبهۀ اصلاحات سر سازش. و یادمان نرفته جدال های قلمی او را با عباس عبدی و امثالهم و بایکوتی که در دورۀ اصلاحات و پس از مخالفت با ساختار شکنی ها و تندروی ها شد.
3- اینک اما با اینکه صادق زیبا کلام در خط مشی خودش تغییری نداده است و همان آدم قبل از انتخابات 92 است اما برخی فاکتورهای پیرامونی طوری تغییر کرده است که دیگر جمهوری اسلامی از او نه تنها استقبال نکند بلکه او را مورد تهدید و تحدید و ممنوعیت هم قرار بدهد. بدلایل زیر:
الف- در پیش از انتخابات و در جریان تبلیغات انتخاباتی صادق زیبا کلام فراتر از نقش روشنفکری خود سیاست ورزی هم کرد که اوج آن ظاهر شدن در فیلم تبلیغاتی حسن روحانی و دفاع تمام قد از جبهۀ پیروز بود.
ب- سرمایۀ اجتماعی و جامعۀ هدف صادق زیبا کلام که طبقات دانشگاهی و دانشجویی و طبقۀ متوسط و شهری بود و است و پس از پیروزی اصلاح طلبان میانه رو در انتخابات اخیر امکان بالقوۀ کنش اجتماعی و سیاسی پیدا کرده و دیگر آن سکون قبرستانی 4 سال گذشته بر جامعه و محیط های مدنی حاکم نیست و جوانان احساس شعف بیشتری می کنند و بحث های روشنگر را نیز با دقت و علاقۀ بیشتری دنبال می کنند.
4- آنچه که گفتم علت تامۀ محدودیت و ممنوعیت زیبا کلام است و ممکن است عوامل تشدید کنندۀ خاصی هم به تصمیم ناگهانی ممنوعیت ورودش به تلویزیون کمک کرده باشد. زیرا که ظاهراً میزگردی که زیبا کلام قرار بود در شبکۀ جام جم شرکت کند یک بررسی تاریخی بوده از دوران دکتر مصدق. و محتمل است که با توجه به مواضع صریح و روان زیبا کلام در مورد مسائل - ظاهراً - پیچیدۀ تاریخی این گفتار تند و نقطه سرخط او بویژه در مورد عدم مخالفت روحانیت با کودتا و استقبال از آن هم مزید بر علت شده باشد. کلام آخر اینکه فکر نمی کنم ممنوعیت زیبا کلام همیشگی باشد و تداوم پیدا کند و عنقریب که فرهنگ دولت جدید بر گفتمان دور شو و کور شو آیت الله خامنه ای غلبه کند - لاجرم است - هم زیبا کلام و هم بسیاری دیگر از روشنفکران لیبرال - ولی با حسن نیت و غیر برانداز - در صدا و سیما ظاهر خواهند شد. چنین باد. یا...هو
۱ نظر:
درود بر عمو دلقک...
ارسال یک نظر